Gazze konusunda tırmanan çatışmaların ardından İsrail-Türkiye ticareti askıya alındı ve Türkiye, Gazze’deki durum istikrara kavuşana ve insani yardım akışı engellenmeyene kadar tüm ikili ticareti durdurdu. İsrail’e göre bu karar Dünya Ticaret Örgütü düzenlemelerini ihlal etmektedir.
İsrailli ithalatçılar, daha önce Türkiye’den temin ettikleri çimento, gıda ve otomobil gibi temel mallar için acilen başka tedarikçiler arıyor. İsrail Maliye Bakanlığı Baş Ekonomisti Shmuel Abramzon, Türkiye ile ticaretin durdurulmasına rağmen, İsrail’in 2024 yılı ekonomik büyümesinin başlangıçtaki %1,6’lık tahmini aşacağını savunuyor. Abramzon, İsrail ekonomisinin Türkiye’nin eylemleri nedeniyle önemli veya uzun süreli aksaklıklar yaşamayacağına olan güvenini dile getirdi.
İki ülke arasındaki ticaret 2023 yılında yaklaşık %23’lük bir düşüşle 6,2 milyar dolara gerilemişti ve İsrail’in ithalatı bu miktarın yaklaşık dörtte üçünü oluşturuyordu. Türk ihracatçılar mallarını üçüncü ülkeler üzerinden İsrail’e yeniden yönlendirmeye çalıştılar, ancak şu ana kadar bu çabalar başarılı olmadı.
Yunanistan, İtalya ve diğer ülkeler İsrail için bir ticaret ortağı olarak Türkiye’nin yerini almaya istekli olduklarını gösterdiler ve yeni anlaşmalar için müzakerelerin ileri aşamalarda olduğu bildirildi. Ancak İsrail, ağırlıklı olarak yakıt, kimyasallar ve yarı iletkenler olmak üzere Türkiye’ye yönelik 1,5 milyar dolardan fazla ihracat için yeni pazarlar bulma zorluğuyla karşı karşıya.
Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaret İdaresi’nin başında bulunan Roey Fisher, uzun vadede güvenilir ve sürdürülebilir ticari ilişkiler kurmanın önemini vurguladı.
Gazze’deki çatışma 7 Ekim’de Hamas militanlarının İsrail’e saldırılar düzenlemesiyle başladı ve önemli kayıplara ve rehinelerin alınmasına yol açtı. İsrail’in askeri müdahalesi Filistinlilerin önemli ölçüde ölümüyle sonuçlanmıştır.
Türkiye ile İsrail arasında iyileşme işaretleri gösteren ilişkiler, çatışmanın patlak vermesinin ardından hızla kötüleşti. Türkiye o zamandan beri büyükelçisini geri çağırdı ve iki ülke arasındaki tüm uçuşlar askıya alındı.
Türkiye’nin ticareti durdurmasına misilleme olarak İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Türk liderliğinde bir değişiklik olmadığı takdirde Türkiye ile serbest ticaret anlaşmasını iptal etmeyi planladığını açıkladı.
Türkiye, İsrail’in çimento ithalatının %40’ını gerçekleştiren önemli bir tedarikçi olmasına rağmen, İsrail İnşaatçılar Birliği’nden Shay Pauzner, Avrupalı tedarikçilerle maliyetlerin artacağını ancak bunun felaket boyutunda olmayacağını belirterek etkiyi küçümsedi.
Bazı Toyota (NYSE:TM) ve Hyundai (OTC:HYMTF) modellerinin Türk limanlarında bekletilmesi nedeniyle otomotiv sektörü de etkilenmiştir. Bu markaların İsrailli ithalatçıları Union Motors ve Colmobil alternatif tedarik çözümlerini araştırıyor.
Önemli bir İsrailli ithalatçı olan Diplomat da Heinz, Gillette, Braun ve Pampers gibi markaların tüketici ürünlerini ithal etmek için başka kaynaklar arıyor.
İsrailli yetkililer kıtlığı önlemek için yerel üretimi artırmayı düşünüyor. İsrail İmalatçılar Birliği tarafından yapılan bir anket, imalatçıların %80’inin Türkiye’ye alternatif tedarikçileri olduğunu ve %60’ının üç ay yetecek kadar stoku bulunduğunu ortaya koydu.
Dernek başkanı Ron Tomer, düşman ülkelere olan bağımlılığın azaltılması ve İsrail’in üretici bağımsızlığının arttırılması çağrısında bulundu.
Reuters bu makaleye katkıda bulunmuştur.
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.
